شرح و بیان باب ۱۱۴

شرح و بیان « باب مولد الزهراء فاطمة علیهاالسلام »( ۱۱۴ )

در بیان جلالت شأن آن علیا حضرت  اجمالا عرض می شود :  ایشان در عالم انوار ، از آن جهت که از جامع مقام نورانی رسول اکرم و امیرالمومنین صلوات الله علیهما و آلهما خلق شده اند ، با آنان اشتراک داشته ، و « بضعة الرسول »اند ،
 و از آن جهت که خود مستقلا از نور حق تعالی خلق شده اند ، از آنان امتیاز دارند .

این انوار سه گانه الهیه ؛ با اصالت رسول الله صلی الله علیه و آله ، و امارت امیر صلی الله علیه و آله ، و با محوریت صدیقه کبرا صلی الله علیها و آلها اساس ولایت الهیه و خلقت و شریعت حق تعالی می باشند . و در این بین مقام نورانی هر کدام از این نفوس نفیسه ، مصدر یکی از صفات اصلی و نیز اسما زیر مجموعه آنها می باشند : مقام نورانی حضرت فاطمه زهرا ، مصدر حیات ؛  مقام نورانی حضرت محمد مصطفی ، مصدر علم ؛ و مقام نورانی حضرت علی مرتضی ، مصدر قدرت می باشند ؛ صلوات الله علیهم و آلهم .

و در عالم ارواح از آن جهت که روح مطهر و مقدس ایشان -اگرچه از نور ولایت علوی آفریده شده اند - همان روح القدس می باشند که مصدر عصمت ، و منزل و مسکن و محل و مکان حقیقت  احد و واحد الهیه بوده ، و منحصر بفردند و « أم ابیها » .

جامع آراء در مورد روز شهادت آن سیده نساء ؛ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها ، بر اساس  پژوهشی ویراسته شده ، از قرار ذیل است :

« نقل شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها ۴۰ روز بعد از رحلت رسول الله صلی الله علیه و آله :

مرحوم ابن شهرآشوب در كتاب مناقب پس از آنكه يكى دو قول را در اين باره نقل كرده مى ‏گويد: برخى گفته ‏اند: وفات(شهادت) حضرت فاطمه (سلام الله علیها) چهل روز پس از رحلت رسول خدا ( صلی الله علیه و آله)اتفاق افتاد و اين قول صحيح تر از اقوال ديگر است، و روى همين حساب مى ‏گويد: فاطمه سلام الله علیها در شب يكشنبه سيزدهم ربيع ‏الاخر از دنيا رفت (مناقب ابن شهرآشوب ۴۰۶:۳ )،
و مرحوم اربلى هم در كشف ‏الغمّه چنين قولى نقل كرده (كشف‏ الغمة ۲۵۱:۲) چنانكه علامه مجلسى نيز از برخى كتابها آن را حكايت نموده است (بحارالانوار  ۲۱۵:۴۳ )

البته در برخى از روايات آمده است كه مدت بيمارى فاطمه عليهاالسلام چهل روز طول كشيد. مانند روايت روضةالواعظين (بحارالانوار ۴۳ : ۱۹۱ و ۱۷۸) و روايتى كه علامه مجلسى از برخى كتابهاى مناقب نقل كرده ( همان ).

نقل شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها ۷۵ روز بعد از رحلت رسول الله صلی الله علیه و آله :

اين قول نيز در مناقب ذكر شده و مرحوم كلينى نيز در كافى روايتى از امام صادق صلوات الله علیه در اين باره روايت كرده (اصول كافى ۲۴۱:۱)
و از عيون المعجزات سید مرتضی نيز نقل شده است (بحارالانوار ۲۱۲:۴۳ ) و قول مشهور نيز ميان محدّثين و عموم شيعيان همين قول است.از جمله این روایات، روایت مرحوم کلینی در کافی ۴۵۸:۱ ؛ از امام صادق علیه السلام  است که آن حضرت می فرمایند:  إِنَّ فَاطِمَةَ علیها السلام مَکَثَتْ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله  خَمْسَةً وَ سَبْعونَ یَوْماً... به درستی که  فاطمه سلام الله علیها در این دنیا پس از پدرشان ۷۵ روز درنگ فرمودند.

نقل شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها ۹۵ روز بعد از رحلت رسول الله صلی الله علیه و آله

مرحوم اربلى قول ۹۵ روز را از امام باقر صلوات الله علیه روايت كرده (كشف‏ الغمة ۱۲۸:۲)، وعلامه مجلسى نيز از كتاب اقبال الاعمال نقل كرده كه جماعتى از اصحاب فرموده ‏اند: شهادت فاطمه سلام الله علیها در روز سوم جمادى‏ الثانية واقع شد (بحارالانوار۱۹۶:۴۳)، که روى قول مشهور در رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله  كه روز بيست و هشتم ماه صفر بوده فاصله ‏ى آنها همان ۹۵ روز مى ‏شود.
همچنین مرحوم طبرسی می گوید: حضرت صدیقه طاهره علیها سلام در ماه جمادی الاخر سال یازده هجری از دنیا رفتند. و مدت زمان حیات فاطمه زهرا سلام الله علیها پس از پیامبر۹۵ روز بود. (طبرسی، فضل بن حسن، إعلام الورى بأعلام الهدى‏ : ۱۶۵ )
 و مرحوم طبری شیعی در کتاب دلایل الامامه به سلسله اسناد خود روایاتی از حضرت امام صادق علیه السلام نقل می کند که آن حضرت می فرمایند: «فاطمۀ زهرا در ماه جمادی الاخر روز سه شنبه، سه روز از ماه گذشته در سال یازده هجری از دنیا رفتند»

این دو روایت مبنای نظر اکثر علمای شیعه از جمله سید ابن طاووس در کتاب شریف اقبال مى باشد.

 البته ممکن است دلیل اختلاف در این دو دسته از روایات صحیحه ، رایج نبودن نقطه گذاری بر کلمات در زمان صدور روایات باشد. توجه به شباهت «خمسة و سبعون» با «خمسة و تسعون» موید این معنا است. »

اما از نکات لازم به یادآوری در مورد واقعه شهادت روح و قلب حضرت محمد مصطفی ؛ حضرت فاطمه زهرا صلی الله علیهما و آلهما اینکه:

۱. همانطور که سابقا و مستندا عرض شده :
مقام نورانی بلاتعین رسول الله صلی الله و آله که به توجه الهیه تحقق یافته اند،« وجه الله» نامیده شده اند ، دو جلوه ؛ لذا : دو نور وجه دارند ، که اولی مقام نورانی بلاتعین نفس نفیس ایشان ؛ امیرالمؤمنین علی است ، و دیگری مقام بلاتعین روح و قلب معظم له ؛ حضرت فاطمه زهرا صلوات الله علیهم و آلهم ؛ و مبنای کفویت و زوجیت  امیر المومنین و صدیقه طاهره  می تواند همین امر باشد .

لذا: متناسب با این معناست که نقطه ثقل فجائع بعد از رحلت ،برای حذف  نبوت و تحریف و تغییر خود ساخته در آثار ان ، متوجه وجود مبارک امیر علیه السلام و حضرت زهرا علیها سلام است.

۲. حذف امیر علیه السلام از عینیت جامعه ، هفتاد و دو فرقه را از اصول دین و فروع ان محروم کرد ، اما در فرفه ناجیه ،  ظاهری  از آن به عنایت و منت اوصیاء امیرعلیه السلام و مجاهدت علمای زیر علم او باقی ماند ، ولی جمع و جامعه آنان نیز به دلیل نکبت بی توجهی به ساحت مقدسه  آن طاهره مطهره و نقش محوری وی در خلقت الهیه ، و مهر و قهر الهی ، و اصلاح امر اولین و آخرین ، و نیز بودن وی به عنوان عنصر نبوت ، از معنا و حقیقت میراث نبوی و اصلاح امور خود محروم ، و به اعظم نکبت ها ؛ یعنی: غیبت معنای قران عظیم الهی و کمال نعیم او دچار شده و هستند؛ که بازخوردی از آن دلخراشترین فاجعه است ، که همه ظلم و جور ، وقیحانه بر منزل و مسکن و مکان حقیقت الهیه آوار می شود .

حال در این وانفسا « هم مگرپیش نهد لطف شما گامی چند» و گر نه« ازین جمعی که من بینم بخاری برنمی خیزد».

۳. اگر چه مسلما واقعه در یک روز اتفاق افتاده ، ولی بنطر می رسد به دلیل شدت اهمیت واقعه از جنبه های مختلف ، تعمدی در  تکرار  یاد اوری ان بوده ؛ لذا : برای ابن منظور ایجاد مناسبت کرده اند.

۴. یک خصوصیت این واقعه این است که: به محض یادآوری واقعه از آن حادثه فجیع ظالمانه از ان سوال شده ، و بناچار بایستی حادثه بازگو شود ، خصوصا اینکه اعلام مکتب خلفا از آن یاد کرده اند ؛ و جالب توجه اینکه : واقعه طوری اتفاق افتاده که مظلومیت حق و اهلش ، و شقاوت ظلم و ظالم را ، در همه ابعاد خود و باجزئیات خصوصیات هر دو آشکار می کند؛

لذا : تنها مفر فرار از این مهلکه رسوا کننده ، انکار وقوع انست ، که آنهم با اعتراف اعلام مکتب ظلمه بر وقوع واقعه ، حتی احتمال امکان آن را نیز نمی توان داد ؛ اگر چه همچون بی حد بود این ظلم ، بی حیایی ظالم و هوادارانش نیز بی حد است.

۵.اما در مورد گزینش یکی از احتمالات سه گانه :
فعلا اجماع اغلب علما برای برگزاری عزا بر ۹۵ روز است ؛ اما:
سیره شناس کم نظیر معاصر ؛ علامه فقید سید مرتضی عسکری رحمة الله علیه قول کمترین یعنی۴۰ روز را مقرون به صحت می دانستند ، و بر این نظر استدلال تاریخی داشتند ؛ و می فرمودند :
هنگام رحلت رسول اکرم صلی الله علیه و آله لشکر روم به مرزهای شبه جزیره نزدیک شده بود ، و یک علت  تدارک دیدن لشکر توسط آن حضرت به فرماندهی اسامه و اصرار به حرکت فوری آن ، همین امر بود . واز طرفی لشکر داخلی تا تعیین تکلیف حکومت حرکت نکرد ، و از طرفی دیگر تا بیعت اگر چه صوری و اجباری امیر المومنین علیه السلام ، تکلیف حکومت روشن نشده و تثبیت نگردید، و از دیگر سو تا هنگام حیات حضرت زهرای مرضیه علیهاسلام ، حضرت امیر علیه السلام بیعت نکردند ؛ حال اگر برای این همه،  زمانی طولانی صرف شده بود ، لشکر روم از این فرصت رخوت و سرگردانی و بلاتکلیفی لشکر مسلمانان استفاده کرده و خاک شبه جزیره را به توبره کرده و اسلام و مسلمین را نابود ساخته بود. و یک دلیل جدی بیعت امیر علیه السلام این بود ؛ حفظ اسلام و مسلمین .

و  مختار این بنده ضعیف ،به دلیلی غیر آنچه  علامه عسکری فرموده اند ؛ که البته فرمایش ایشان متین و قابل تامل است، همین قول کمترین می باشد.

 و نیز ایام فاطمیه را بنا بر آنچه به کسی که محل وثوق اینجانب است ، تفهیم فرموده بودند ، از ششم جمادی الاولی ( فردای روز ولادت حضرت زیتب کبرا سلام الله علیها ) تا سیزدهم جمادی الاخری( روز رحلت علیا مخدره حضرت ام البنین علیهاسلام )    می دانم - والله العالم- ، و برای بهره مندی از آن ایام ، مراقبت ها و مواظبت های آن ایام  در کتاب دعا ذکر شده است ؛ علاقمندان به آنجا مراجعه فرمایند.

و اما ختم به مسک این عرایض به حدیثی نورانی در جلوه ای از جلالت آن علیاحضرت و شیعیان او ، و معانی درخشان دیگر از معارف امامت و ولایت الهیه :
این حدیث را رئیس المحدثین شیعه و صدوق آن در کتاب خصال ( ۳۶۱:۲ ؛ ونیز بنگرید: تفسیر فرات کوفی: ۵۷۰ ؛ کافی اسلامیه۲۴۴:۲ ؛ اختصاص:۵ )، در تفسیر آیه شریفه « و الارض وضعها للانام » (و خدای متعال زمین را برای مردم قرار داده ؛  الرحمن : ۱۰ ) ، مسندا از امیر المومنین نقل کرده که فرمودند :
خلقت الأرض لسبعة ؛ بهم يرزقون و بهم يمطرون و بهم ينصرون : أبو ذر و سلمان و المقداد و عمار و حذيفة و عبد الله بن مسعود  ،  قال علي علیه السلام:  و أنا إمامهم ، و هم الذين شهدوا الصلاة على فاطمة علیهاالسلام :
« زمین برای هفت نفر افریده شده ( پس از این فرمایش می شود استظهار کرد که منظور معظم له ناظر به زمان امامت خودشان است ، و در ضمن منظور از مردم در آیه شریفه عام نیست ، بلکه عده ای خاص از آنان می باشد ) ؛ که به سبب آنان مردمان روزی داده شده ، و به سبب آنان به مردمان باران باریده ، و به سبب آنان به مردمان  یاری شده ؛ ( آنان عبارتند از) ابوذر ، سلمان ، مقداد ، عمار ، حذیفه ،  عبدالله بن مسعود ، و من که امام آنان هستم ، و آنان کسانی هستند که بر فاطمه سلام الله علیها نماز گزاردند ».

پس همچنانکه در مورد لزوم ولایت کلیه الهیه امام علیه السلام ، به چندین دلیل  استدلال می شود که سببی بین خدای متعال که مسبب الاسباب است و غیر او باید باشد که محل مشیئت و اراده او بوده و آن مشیئت و اراده  توسط او بر سایرین اعمال شود ، همچنین است در مورد وجود مبارک آئمه دوازده گانه ، و هر کدام در زمان و عصر خود که شش نفر از نزدیکترینان شیعیانشان ، اعوان و انصار آن حضرت در تولیت امور در عالم  می باشند ، و مزین بودن به زینت ولایت فاطمی موجب نیل به این مقام رفیع در ولایت ولی وقت سلام الله علیه  است ؛ الحمد لله کما هو اهله.