نکات مهم ولی ظاهرا جزئی در احادیث ابواب شرح شده در بالا هست ، در شرح کلی محل ذکر آنها نبوده ؛ ولی حدیث پژوهان دورهمخوان، به دلیل اهمیت ، بایستی به آنها توجه و در آنها تامل و دقت فرمایند.
بَابُ مَا نَصَّ اللَّهُ عَزَّ و جَلَّ و رَسُولُهُ عَلَى الْأَئِمَّةِ عليهم السلام و احِداً فَوَاحِدا
(باب۶۴)
ح ۱. سنت الهی ارجاع بندگان به سوی حجج و اولیائش سلام الله علیهم اجمعین می باشد؛ أُوصِيكُمْ بِكِتَابِ اللَّهِ و أَهْلِ بَيْتِي.
• عدم جدائی و فاصله بین قرآن و امام سلام الله علیه :فاصله نگذاشتن بین قرآن و امام ؛ أَنْ لَا يُفَرِّقَ بَيْنَهُمَا.
• تعلیم ندادن به امام سلام الله علیه ؛بلکه تعلیم گرفتن از ایشان ؛َ: لَاتُعَلِّمُوهُم.
• نقش همیشگی انان در وارد کردن به باب هدایت و بیرون آوردن از باب ضلالت ؛ که فقط برای ایشان سلام الله علیهم تعین دارد؛ إِنَّهُمْ لَنْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ بَابِ هُدًى، و لَنْ يُدْخِلُوكُمْ فِي بَابِ ضَلَالَة
• رسول الله صلی الله علیه وآله خود اهل بیتشان را معرفی می فرمایند ؛ چراکه : لَوْ سَكَتَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله فَلَمْ يُبَيِّنْ مَنْ أَهْلُ بَيْتِهِ لَادَّعَاهَا آلُ فُلَانٍ و آلُ فُلَان ؛ که اگر رسول خدا صلی الله علیه و آله سکوت مي کردند وحقیقت را در مورد اهل بيتشان آشکار نمى فرمودند، آل فلان و آل فلان آن را براى خود ادعا مى كردند.
• اهل رسول الله صلی الله علیه و آله و محل تاکید و تکیه ( ثقل) ایشان بوده ، شأن و رتبه ای خاص دارند ؛ إِنَّ لِكُلِّ نَبِيٍّ أَهْلًا و ثَقَلا.
• امیرالمؤمنین سلام الله علیه در زمان حیات رسول الله صلی الله علیه و آله نیز بر مردمان اولویت و ولایت دارند؛ ولایت امام سلام الله علیه بر خلایق محدود به زمان و مکان نیست؛ فَلَمَّا قُبِضَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله، كَانَ عَلِيٌ أَوْلَى النَّاسِ بِالنَّاس؛ پس آن هنگام که رسول خدا صلی الله علیه و آله قبض روح شدند امیرالمؤمنین سلام الله علیه ولایت بر مردمان داشتند.
• تمامی شئون رسول الله صلی الله علیه و آله برای تمامی امامان ثابت است الا ما خرج بالدلیل ؛أَمَرَ اللَّهُ بِطَاعَتِي كَمَا أَمَرَ بِطَاعَتِكَ و طَاعَةِ أَبِيكَ، و بَلَّغَ فِيَّ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله كَمَا بَلَّغَ فِيكَ و فِي أَبِيكَ، و أَذْهَبَ اللَّهُ عَنِّي الرِّجْسَ كَمَا أَذْهَبَ عَنْكَ و عَنْ أَبِيكَ؛ خدا مردم را به اطاعت من امر نمود، چنان كه به اطاعت شما و اطاعت پدرتان امر فرموده و رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله درباره من هم تبليغ كرده، چنان كه درباره شما و پدرتان تبليغ فرموده و خدا ناپاكى را از من برده، چنان كه از شما و پدرتان برده است.
• شک، مصداق رجس ( ناپاکی و آلودگی) است؛ الرِّجْسُ هُوَ الشَّك.
ح ۲. تمامی شئون رسول الله صلی الله علیه و آله و به خصوص اولویت بر همگان فقط در نسل امام حسین سلام الله علیه جریان دارد؛ إِنَّ هذِهِ الْآيَةَ جَرَتْ فِي وُلْدِ الْحُسَيْن.
ح ۳. اولویت امام سلام الله علیه بر بندگان به معنی سزاوارتر و برتر بودن تصمیم ایشان است از تصمیم خودمان در تمامی امور آنان؛ إِنَّمَا يَعْنِي أَوْلى بِكُمْ، أَيْ أَحَقُّ بِكُمْ و بِأُمُورِكُمْ و أَنْفُسِكُمْ و أَمْوَالِكُم ؛ این است و جز این نیست؛ يعنى اولى به شما یا سزاوارتر از شما به شما است در كارهاى شما و جان و مال شما.
• همه امامان سلام الله علیهم اجمعین مانند امیرالمؤمنین سلام الله علیه در رکوعِ نماز صدقه داده اند؛فَكُلُ مَنْ بَلَغَ مِنْ أَوْلَادِهِ مَبْلَغَ الْإِمَامَةِ يَكُونُ بِهذِهِ الصِّفَةِ مِثْلَهُ، فَيَتَصَدَّقُونَ و هُمْ رَاكِعُونَ ؛ پس هر يك از اولاد او كه قرار بر امامت می شود، مانند خود او همين صفت را دارا شده كه در حال ركوع صدقه مي دهد.
• ملائکه، گدا و درخواست کننده از درگاه ائمه سلام الله علیهم اجمعین اند؛ و السَّائِلُ الَّذِي سَأَلَ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ عليه السلام مِنَ الْمَلَائِكَةِ، و الَّذِينَ يَسْأَلُونَ الْأَئِمَّةَ مِنْ أَوْلَادِهِ يَكُونُونَ مِنَ الْمَلَائِكَةِ. و آن سائلى كه از اميرالمؤمنين سلام الله علیه تقاضا كرد از ملائكه بود، و آنها كه از ائمه از اولادشان سؤال كنند، از ملائكه مي باشند.
ح ۴. ترس وجود مبارک رحمة للعالمین صلی الله علیه و آله از ارتداد و انحراف مردم بود و نه امر دیگری؛ و تَخَوَّفَ أَنْ يَرْتَدُّوا عَنْ دِينِهِم
• تبلیغ ولایتِ ولی الله سلام الله علیه وظیفه همگانی است؛ أَمَرَ النَّاسَ أَنْ يُبَلِّغَ الشَّاهِدُ الْغَائِب
• ولایت، آخرین واجب الهی است که تمامیت یافتن نعمت های الهی و کمال یافتن دین مردمان به آن است؛ و كَانَتِ الْوَلَايَةُ آخِرَ الْفَرَائِض فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ و جَلَّ: «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي»
ح ۶ . امت رسول الله صلی الله علیه و آله (از لحاظ باور و رفتار) نزدیک به جاهلیت بودند؛ أُمَّتِي حَدِيثُوا عَهْدٍ بِالْجَاهِلِيَّة ؛ امت من هنوز به دوران جاهليت نزديک اند.
• امام سلام الله علیه کسی است که خدای متعال او را برای خود پسندیده و او امین وی بر خلق و غیب و دینش بوده؛ لذا: آنها را در امان او قرار داده است؛ أَمِينَ اللَّهِ عَلى خَلْقِهِ و غَيْبِهِ و دِينِهِ الَّذِي ارْتَضَاهُ لِنَفْسِه.
• امام حسن و امام حسین سلام الله علیهما فرزندان رسول خدایند صلی الله علیه و آله؛ أَلَا إِنَّ هذَيْنِ ابْنَا رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه و آله الْحَسَنَ و الْحُسَيْنَ عليهما السلام؛ چرا که: امیر المومنین صلوات الله علیه بدلالت واقعه مبارکه و آیه شریفه مباهله نفس (خود) رسول الله صلی الله علیه واله هستند.
• حضرت زینب سلام الله علیها حافظ و حامل ودایع امامت اند ؛ فَدَفَعَ إِلَيْهَا كِتَاباً مَلْفُوفاً، و وصِيَّةً ظَاهِرَة ؛ پس مكتوبى پيچيده و وصيتى آشكار باو سپرد.
ح ۷ . عزت و کرامت رسول الله صلی الله علیه و آله در نزد خدای متعال به حدی است که ارحام ایشان هم اولویت بر دیگر ارحام دارند؛ «وَ أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلى بِبَعْضٍ» هِيَ فِينَا و فِي أَبْنَائِنَا.
بَابُ الْإِشَارَةِ و النَّصِّ عَلى أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عليه السلام (باب۶۵)
ح ۱ . از اموری که خدای متعال بر آن تاکید فرموده تسلیم بودن به امیرالمؤمنین بودن سلام الله علیه است؛ سَلِّمُوا عَلى عَلِيٍّ بِإِمْرَةِ الْمُؤْمِنِينَ، فَكَانَ مِمَّا أَكَّدَ اللَّه عَلَيْهِمَا ... ؛از جمله تأكيداتى كه خدا در آن روز بر آن دو نفر (ابو بكر و عمر) نمود، اين بود كه رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله به آنها فرمود: برخيزيد و بعنوان «امير المؤمنين» ؛ به نشانه تسلبم بودن، به على سلام الله علیه سلام کنید.
• خدای متعال همگان را به امیرالمؤمنین سلام الله علیه آزمایش می کنند؛ «إِنَّما يَبْلُوكُمُ اللَّهُ بِهِ» يَعْنِي بِعَلِيٍّ عليه السلام؛ چرا که: رفتار و کردار دیگران در رابطه با وجود مبارک ایشان که الهی و ربانی می باشند، در حقیقت گزارش از امتحان الهی آنانست.
ح ۲. همه آنچه نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله می باشد نزد ذراری ایشان که فرزندان امیرالمؤمنین سلام الله علیه اند قرار دارد؛ فَاجْعَلِ الْعِلْمَ الَّذِي عِنْدَكَ و الْإِيْمَانَ و الِاسْمَ الْأَكْبَرَ و مِيرَاثَ الْعِلْمِ و آثَارَ عِلْمِ النُّبُوَّةِ فِي أَهْلِ بَيْتِكَ، عِنْدَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عليه السلام؛ فَإِنِّي لَنْ أَقْطَعَ الْعِلْمَ و الْإِيمَانَ وَ الِاسْمَ الْأَكْبَرَ و مِيرَاثَ الْعِلْمِ و آثَارَ عِلْمِ النُّبُوَّةِ مِنَ الْعَقِبِ مِنْ ذُرِّيَّتِكَ، كَمَا لَمْ أَقْطَعْهَا مِنْ ذُرِّيَّاتِ الْأَنْبِيَاءِ عليهم السلام». ؛ پس اكنون آن علمی كه نزد تو است و ايمان و اسم اكبر و ميراث علم و آثار علم نبوت خاندان خود را بعلى بن ابى طالب سلام الله علیهما بسپار، زيرا من هرگز علم و ايمان و اسم اكبر و ميراث علم و آثار علم نبوت را از نسل و ذريه تو قطع نكنم، چنان كه از ذريه پيامبران قطع نكردم.
در ضمن« اسم اکبر » منزلت مقام نورانی بلا تعین خود وجود مبارک امام علیه السلام است که بزرگترین اسم و صفت و آیه (نشانه) از خدای بی نشانه است که در پرتو آن او بهر چیزی دانا و بهر کاری تواناست.
ح ۳ . "اسم اکبر" کتابی است که همه چیز به آن دانسته می شود؛ الِاسْمَ الْأَكْبَرَ، وَ هُوَ الْكِتَابُ الَّذِي يُعْلَمُ بِهِ عِلْمُ كُلِّ شَيْءٍ الَّذِي كَانَ مَعَ الْأَنْبِيَاءِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِم
• تمام لحظات رسول خداوند به بیان فضائل امیرالمؤمنین سلام الله علیهما و آلهما می گذشت؛ و لَايَزَالُ يُخْرِجُ لَهُمْ شَيْئاً فِي فَضْلِ وصِيِّهِ ؛ هميشه و مدام از فضایل وصيش برای آنها آشکار می فرمودند.
• شناخت فضایل امام سلام الله علیه در شناختن او لازم می باشد ؛ و أَعْلِنْ وصِيَّكَ، فَأَعْلِمْهُمْ فَضْلَهُ عَلَانِيَة
• کتاب خدا و اهل بیت رسول خدا صلی الله علیه و آله دو امر خطیر و نفیس (تکیه گاه) نظام آفرینش اند؛ و الثَّقَلَانِ كِتَابُ اللَّهِ- جَلَّ ذِكْرُهُ- و أَهْلُ بَيْتِي
• قرآن بیان کننده فضائل امام سلام الله علیه است ؛ فَلَمْ يَزَلْ يُلْقِي فَضْلَ أَهْلِ بَيْتِهِ بِالْكَلَامِ، و يُبَيِّنُ لَهُمْ بِالْقُرْآن ؛ (ایشان ) همواره فضيلت اهل بيتش را بوسيله بيان القا ميفرمود و بوسيله قرآن براى مردم روشن مي ساخت.
• مودّت قرائتی است که امام سلام الله علیه در آیه بیان فرمودند: " وَ إِذَا (الْمَوَدَّةُ) سُئِلَتْ بِأَيِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ» يَقُولُ: أَسْأَلُكُمْ عَنِ الْمَوَدَّةِ.
توجه و تأمل فرمائید که در ضمن صورت نوشتاری «مودت» و « مودة» بدون اعراب یکسان می باشند ، و دراین امر سری است که بیان وجود مبارک امام کاشف ان است.
• "الکتاب" همان "الذکر" است و اهل آن آل محمد سلام الله علیهم اجمعین هستند؛ قَالَ: الْكِتَابُ: الذِّكْرُ، وَ أَهْلُهُ: آلُ مُحَمَّدٍ عليهم السلام . و در این هماهنگی و همخوانی معانی و معارفی برای اهل دقت و معنا نهان است.؛ تامل فرمائید.
شرافت ظاهری هم به رسول الله صلی الله علیه و آله است؛ و شَرَّفَنَا بِكَ و بِنُزُولِكَ بَيْنَ ظَهْرَانَيْنَا ؛ خدای متعال ما را به وجود شما و نزول اجلال شما در ميان ما شرافت بخشید .
ح ۴ . امیرالمؤمنین خلیل رسول الله اند صلی الله علیهما و آلهما ؛ «ادْعُوا لِي خَلِيلِي»؛ و « خلیل» دوستی است که در محب خلائی نیست مگر انکه از محبت او پر شده است .
ح ۵ . رسول الله صلی الله علیه و آله تنها معلم امیرالمؤمنین سلام الله علیه اند؛ عَلَّمَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله عَلِيّاً عليه السلام أَلْفَ حَرْف.؛
پس: بر خلاف علم بشری، حروف هم در علم وحیانی و کتاب الهی معنی دارند؛ بطوریکه سه حرف از آن حاوی علم همه کتاب الهی است: « ا ل م : ذلک الکتاب...» ؛ ( اوایل بقره).
ح ۹ . آشکار شدن یک یا دو باب از آن میلیون ابواب علم برای شیعیان و آنانی که تحت ولایت امام سلام الله علیه هستند و جهالت محض بشر؛ فَقَالَ: «يَا كَامِلُ، بَابٌ أَوْ بَابَانِ».
• هر مقدار از فضائل امام سلام الله علیه نقل شود باز نسبت به عظمت قدر ایشان و کثرت فضائلشان جاهل ایم ؛مَا تَرْوُونَ مِنْ فَضْلِنَا إِلَّا أَلِفاً غَيْرَ مَعْطُوفَةٍ ؛ شما از فضل ما جز يك ألف ناقص روايت نتوانید كرد.
توضیح اینکه: در خط کوفی که آن زمان متداول بوده، حرف«ا» در کتابت، و در انتهای آن، به اندازه یک ربع دایره دنباله داشته؛ لذا: حرف «ا» در کتابت کوفی، بدون آن دنباله، ناقص است.