شرح حدیث 24 و 26

شرح احاديث شریف ٢٤و٢٦و٣٢از كتاب العقل والجهل

از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام نقل شده كه فرمودند: "عقل دليل(راهنماى)مومن است."

اگر قرار باشدكه حق مطلب در مورد اين فرمايش كوتاه نورانى ادا شود، بسيارى از مطالب گفته شده كه تا كنون در باره عقل گفته شده، بايستى از دوباره بازگو شده، ودر شرح اين حديث بكار برده شود؛وليكن جهت كوتاه كردن راه و نزديكتر شدن به مقصد عرض مى شود:

بنا بر آنچه تاكنون فرمودند: عقل، ذاتا راهنماى خلايق به خالقيت و ربوبيت والوهيت حق تعالى بوده، وحكم به اطاعت وعبادت او مى كند.

دراين ميان آنكه اين فهم و فرامين را باوركرده و مراعات مى كند، مومن شده، ودلالت هاى ريزترى دريافت مى كند و در اين مسير هر چه بيشر، بيشتر؛ قبول احكام ازعقل هرچه بيشتر، درخشندگى، و روشنايى بخشى او در نشان دادن راه از چاه بيشتر. چرا كه مومن كسى است كه بحضور حقيقت الهيه در خود امنيت بخشيده، و با رعايت ادب حضوراو، اورا مراعات مى كند، والبته هركه خداى متعال را رعايت كند، خداى متعال البته وصد البته رعايتش مى فرمايد.

واز طرف ديگر اگر با وجود دلالت عقل وپرده گشايى از حقيقتى كه حاضر است،كسى تن به قبول ورعايت او ندهد، حجت خداى متعال بر او تمام بوده وبه هنگام محاسبه، عذرى نخواهد داشت؛ كه اصل و اساس در مكلف، ومثاب و معاقب بودن،عقل وداشتن آن است. و اين همان معنايى است كه در حديث شريف ٢٦و٣٢ به آن اشاره فرموده اند كه بيان ديگرى از حديث اول، و مطالب حديث حاضر وشرح آنست كه خود زحمت مطالعه و دقت در فهم آن را تقبل خواهيد فرمود.